دو نوع استدلال در قرآن هست . يك نوع استدلال بر معاد ، بر اساس توحيد است كه قرآن مي‏گويد ممكن نيست خدا خدا باشد ولي معادي نباشد ، يعني اگر معاد نباشد خلقت عبث است . اين خودش يك استدلال است . قرآن خواسته‏ روي اين مطلب استدلال كند : " « ا فحسبتم انما خلقناكم عبثا و انكم‏ الينا لا ترجعون »"   . البته ما روي اين استدلالها بعد بيشتر صحبت‏ مي‏كنيم ولي حالا اين مدعاي خودمان را كه " معاد از اصول دين است " مي‏خواهيم بگوييم روي چه حساب است . قرآن در واقع اين طور مي‏گويد : يا بايد بگوييد خدايي نيست ، پس خلقت و آفرينش عبث و باطل و بيهوده‏ است ، دنبال حكمت در خلقت نبايد رفت و مانعي نخواهد داشت كه خلقت‏ بر عبث و بيهوده باشد ، و يا اگر خدايي هست كه جهان را آفريده است‏ معادي هم بايد باشد ، معاد متمم خلقت است ، مكمل خلقت است ، جزئي از خلقت است كه با نبودن آن خلقت ناقص است ، خلقت عبث و بيهوده است‏. يك سلسله استدلالهاي ديگر هم در قرآن هست كه همان نظام موجود و مشهود را دليل بر قيامت قرار مي‏دهد . در اول سوره حج و مؤمنون هست كه ايها الناس ! اگر در بعث و در قيامت شك و ريب داريد ، پس ببينيد خلقت‏ خودتان را ، بعد خلقت خود ما را مي‏گويد كه شما را از نطفه آفريديم ، نطفه را از خاك آفريديم ، بعد نطفه را به علقه و علقه را به مضعه تبديل‏ كرديم ، بعد براي مضعه استخوان قرار داديم ، بعد گوشت پوشانديم ، بعد شما را به صورت طفل در آورديم ، " « ثم انكم بعد ذلك لميتون 0 ثم انكم‏ يوم القيامة تبعثون »"  همچنين كأنه همين راهي را كه تا حالا آمده‏ايد ادامه مي‏دهيد تا منتهي مي‏شود به قيامت . پس سر اينكه معاد را جزء اصول دين قرار داده‏اند ، نه صرف [ اين بوده‏ كه معاد ] يكي از ضروريات دين و از توابع نبوت بوده است ، بلكه يك‏ مسأله‏اي بوده كه راه استدلال بر آن لا اقل تا اندازه‏اي باز بوده و قرآن‏ مي‏خواسته است كه مردم به مسأله قيامت [ به عنوان يك مسأله مستقل‏ اعتقاد پيدا كنند ] .