فوايد مصائب و سختيها
آيه ديگري كه خيلي واضح است و واضحتر از آن آيه هم هست راجع به فوايد مصائب و سختيها و شدايد است ( در اين زمينه آيات زيادي هست ، منحصر به اين يك آيه نيست ) :
" « و لنبلونكم بشيء من الخوف و الجوع و نقص من الاموال و الانفس و المثرات و بشر الصابرين ، الذين اذا اصابتهم مصيبة قالوا انالله و انااليه راجعون ، اولئك عليهم صلوات من ربهم » . . . "
ما شما را آزمايش ميكنيم به چيزي از بيم ، يعني عدم امنيت ، ترس از دشمن ، اينكه دشمن داشته باشيد و حساب اين دشمن را داشته باشيد و بيم دشمن در ذهنتان باشد ، " « و الجوع » " به گرسنگي و سختي ، نداشته باشيد ، احتياج داشته باشيد ، " « و نقص من الاموال »" كسري در مال و
ثروت ، " « و الانفس » " يا كسري در نفس و جان خودتان ، "
« و الثمرات غ" ميوهها، ما شما را گرفتار اين جور مصائب و سختيها ميكنيم " « و بشر الصابرين »" پشت سر اين سختيها بشارت ذكر ميكند :
بشارت بده كساني را كه در مقابل اين سختيها خويشتنداري ميكنند ، خويشتندارياي كه مبتني بر ايمان به خداست ، وقتي كه انواع اين سختيها را ميبينند فورا متوجه خدا ميشوند : " همه از آن خدا هستيم و به سوي او بازگشت ميكنيم " . " « اولئك عليهم صلوات من ربهم » " اين طبقات هستند كه رحمتهاي پروردگار شامل حال آنها ميشود .
پس اين سختيها و شدايد را زمينه بسيار مفيدي براي كساني معرفي ميكند كه بتوانند در اين سختيها و شدايد مقاومت و ايستادگي و خويشتنداري كنند. پس اينها فايده دارد ، يعني يك چيزي است كه بشر ميتواند در اين زمينهها از وجود آنها استفاده زياد كند ، كه قرآن هم آنها را به صورت نويد و بشارت ذكر ميكند . البته به اين مضمون آيه اخير باز هم ما آيات ديگري در قرآن راجع به فوايد گرفتاريها و فتنهها و شرور و اينطور چيزها داريم :
" « و نبلوكم بالشر و الخير فتنة و الينا ترجعون »" ما شما را آزمايش ميكنيم ، هم به شرور ( كه مقصود همين بديهاست ، همين چيزهايي كه ضربه به آدم ميزند ) و هم به خيرات و نعمتها ، هم آن مايه آزمايش و امتحان است و هم اين . اين خيلي جمله عجيبي است ، يعني آن را كه شما " خير " ميناميد ، صد درصد نبايد بگوييد خير است ، و آن را كه شما " شر " ميناميد ، صد درصد نبايد بگوييد شر است ، خير بودن واقعي و نهايي خير ، و شر بودن نهايي شربستگي دارد به نحوه استفادهاي كه شما از آن ميكنيد يا به نحوه برخوردي كه با آن ميكنيد . اي بسا يك چيزي خودش خير است ، نعمت است ، ما كه به شما ميدهيم جنبه امتحاني دارد ، ولي وقتي كه به شما داديم ، همين خير بسا هست كه سبب فساد شما بشود .
بازشر هم جنبه امتحاني دارد ، اي بسا همين شر منشأ صلاح شما بشود ، و واقعا هم همينطور است " « عسي ان تكرهوا شيئا و هو خير لكم و عسي ان تحبوا شيئا و هو شر لكم »" .